Slapen is essentieel voor de mentale en lichamelijk gezondheid van adolescenten en beïnvloedt hun schoolprestaties. Ondanks het belang van slaap, slaapt meer dan de helft van de adolescenten te weinig en is hun slaap vaak van slechte kwaliteit. Bovendien nemen de slaapproblemen zichtbaar toe de laatste jaren. Zo gaf in 2022 maar liefst 22% van de jeugd aan slaapproblemen te ervaren, meer dan 1,5 keer zoveel dan in 2017 [CBS, 2023]. Ook het aantal jongeren dat zich belemmerd voelde door slaapproblemen is in 5 jaar tijd verdubbeld [CBS, 2023]. Belangrijke onderliggende oorzaken hiervan zijn de hoge mate van ervaren druk en overmatig schermgebruik die elkaar bovendien als vicieuze cirkel versterken.
Vanuit onderzoek én de praktijk van scholen, gemeenten en GGD’en is er daarom een grote vraag om werkzame interventies om slaap via preventie bij tieners te beïnvloeden. Bewezen effectief interventie-aanbod voor de praktijk ontbreekt echter. Daarom is recent de integrale Charge Your Brainzzz (CYB)-aanpak systematisch ontwikkeld dat tieners op het voortgezet onderwijs ondersteunt in het verbeteren van hun slaap en mentaal welzijn. Deze aanpak heeft een integrale Gezonde School-aanpak als kern met goed onderbouwde invullingen van alle Gezonde School Pijlers (Educatie, Omgeving, Beleid, Signalering). Zo bestaat de aanpak onder andere uit een interactief lespakket, ouderinformatie (zoals een ouderavond), een slaaptekort signaleringstool, en aanpassingen aan het schoolbeleid (zoals het verbieden van meldingen via de schoolapp in de avond).
De pilot evaluatie laten positieve veranderingen in slaapuitkomsten zien en een positieve waardering onder belanghebbenden. Echter, om CYB in de toekomst breed en actief aan te kunnen bieden aan scholen, gemeenten en GGD’en in Nederland is een grotere evaluatiestudie naar de effectiviteit in de praktijk en implementatie- en borgingsprocessen nodig. Als junior onderzoeker ga jij deze evaluatie studie uitvoeren.
Wat ga je doen en wat levert het op? In dit project evalueer je de effectiviteit en implementatie- en borgingsprocessen van de integrale CYB-aanpak in samenwerking met GGD’en, gemeenten, JOGG en scholen. Hiervoor maak je gebruik van mixed methods onderzoek. Zo zal je met kwantitatief onderzoek de effecten op objectief gemeten slaap, en zelf-gerapporteerde slaapgerelateerde gedragingen, zoals schermgebruik, evalueren. Met kwalitatief onderzoek zal je met stakeholders de implementatie-, en borgingsprocessen evalueren. Bovendien zal je met de innovatieve systeem-dynamische evaluatiemethodiek Ripple Effects Mapping in groepsgesprekken met belanghebbenden (o.a. gezonde school adviseurs, schoolleiding, leerkrachten, ouders, adolescenten) ook de verwachte en onverwachte veranderingen van de aanpak in kaart brengen. Doordat we een continue lerende aanpak hanteren kunnen we met deze inzichten de CYB aanpak continue optimaliseren op inhoud, vorm en/of implementatieprocessen.
De in dit project geëvalueerde CYB aanpak biedt als eerste preventieve integrale aanpak in Nederland tieners een ondersteunende omgeving om goed te slapen en mentaal lekker in hun vel te zitten. De door dit project geboden inzichten in effectiviteit vormen een belangrijke basis voorafgaand aan een brede uitrol indien de aanpak effectief blijkt.
De evaluatie zal plaatsvinden onder een aantal (ca. 14) scholen en gemeenten in verschillende GGD-regio’s in Nederland. Je zult al je taken uitvoeren als onderdeel van ons ‘dreamteam’, bestaande uit een aantal hecht samenwerkende onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam en GGD Amsterdam. Je werkt met name intensief samen met de postdoc onderzoeker op dit project (Danique Heemskerk) en zal door de projectleiders (Dr. Vincent Busch en Dr. Maartje van Stralen) worden begeleid in het uitvoeren van jouw onderzoekstaken. Met deze functie bieden we je zeer waardevolle en veelzijdige onderzoekservaring in het begin van je onderzoekerscarrière.
Jouw taken We zoeken een enthousiaste junior onderzoeker die voor ca. 30 a 32 uur per week ons team komt versterken, gedurende een periode van 2 jaar
Als junior onderzoeker ben je intensief betrokken bij de organisatie en logistiek van implementatie en evaluatie van de Charge Your Brainzzz-aanpak. Dit betekent dat je een leidende, actieve rol hebt bij het werven van de scholen en gemeenten, de implementatie van de aanpak, en het opzetten van het onderzoek (dataverzameling, - analyse, en – rapportage). Je werkzaamheden omvatten o.a.:
- Het werven van en contact houden met deelnemende scholen, gemeenten, gezonde school adviseurs.
- Het ondersteunen van gezonde school adviseurs in het implementeren van de aanpak
- Het organiseren en opzetten de mixed methods evaluatie studie (o.a. slaapmeters, vragenlijsten en interviews)
- Uitwerken, analyseren van zowel kwalitatieve als kwantitatieve data.
- Rapporteren van uitkomsten op nationale symposia, wetenschappelijke congressen en in wetenschappelijke artikelen.